نژاد، ملت، طبقه؛ هویت‌هایِ دوپهلو

مقدمه مترجم: اتین بالیبار، فیلسوف و جامعه‌­شناس مارکسیست فرانسوی، پر­آوازه­‌ترین شاگرد لوئی آلتوسر و یکی از نمایندگان برجسته­‌ی سنت فلسفی مارکسیسم فرانسوی است.”اسپینوزا و سیاست”، “فلسفه­‌ی مارکس” و “نژاد، ملت، طبقه” از جمله مهمترین آثار او هستند. وی همچنین در نگارش کتاب “خوانش سرمایه” لوئی آلتوسر را یاری داده است. کتاب پیش رو نیز با همکاری ایمانوئل والرشتاین به رشته‌­ی تحریر در آمده است.

ایمانوئل والرشتاین، مدیریت مرکز فرناند برودل در دانشگاه نیویورک را بر عهده ‌دارد. از اهمّ آثار وی می‌توان به مجموعه­‌ی سه­‌جلدی مطالعات، نظام جهانی مدرن و  سرمایه‌داری تاریخی اشاره کرد.

این کتاب کوششی است برای پاسخ به مجموعه پرسش‌­های بنیادینی که بر پایه‌­ی گفتگوی جالب توجهی میان اتین بالیبار فیلسوف فرانسوی و ایمانوئل والرشتاین تاریخ‌­دان و جامعه‌­شناس آمریکایی شکل­‌ گرفت. هر یک از آنان، در صدد هستند تا ثمره­‌ی تجربیات بیش از دو دهه کار تحلیلیِ عمیقا ملهم از لوئی آلتوسر و فرناند برودل، را در این جستار به‌­کار آورند.

هر دو طرف، مفهوم رایج نژادگرایی به مثابه استمرار یا بازگشت بیگانه هراسی جوامع و اجتماعات پیشین را به چالش می­‌کشند. آنها به­جای برداشت سنتی از مفهوم نژادگرایی، آن را به مثابه رابطه­‌ای اجتماعی تحلیل می­‌کنند که در ارتباط تنگاتنگی است با ساختارهای اجتماعی موجود، یعنی دولت-ملت، تقسیم کار، و تقسیم‌­بندی میان مرکز و پیرامون، که دائما در حال بازتولید خویش‌­اند.

بالیبار و والرشتاین به رغم اختلاف نظرهای سازنده‌­شان، بر خصلت مدرن نژادگرایی و ضرورت فهم رابطه­‌ی آن با سرمایه­‌داری معاصر و مبارزه­‌ی طبقاتی، تاکید دارند. مباحثه­‌ی آن­ها در درجه‌­ی اول، از اَشکال کنونی و آینده‌­ی کشاکش­‌های اجتماعی در جهانی که بحران دولت­‌های ملی، با رشد نگران­‌کننده‌­ی ملی­‌گرایی و بوم‌­گرایی همراه شده است، پرده بر می­‌گیرد.

در برگردان این متن، برای اصطلاحات انگلیسی Nationalism, Racism, Chauvininsm به ترتیب، معادل­‌های “ملی‌­گرایی”، “نژادگرایی” و “بوم­‌گرایی” را در نظر گرفتم.  استدلال من از به‌­کارگیری چنین معادل‌هایی، این بود که برای مثال، اصطلاح “نژادپرستی”، تنها بار ایجابی واژه­‌ی انگلیسی Racism را به ذهن ما متبادر می­کند. اما “نژادگرایی” بار سلبی واژه را نیز در بر دارد.

 

برای خواندن متن کامل روی عکس کلیک کنید