پژوهشی در مفهوم «پوزیتیویته» در فلسفه‌ی دین هگل

برای دریافت متن کامل کتاب بر روی لینک کلیک کنید

پیشگفتار مؤلف بر ویراست نخست

مواجهه با واژه‌ی Positivität و درنگ در معنای آن، وقتی به‌منظور نگارش رساله‌ای در همین باب (به زبان آلمانی) متون هگلِ جوان را مطالعه می‌کردم، زمینه‌ساز نگارش این دفتر شد. این مواجهه در ابتدا سرآغازی شد برای دو پژوهش موازی به زبان فارسی که محتوای جُستارهای اول و دوم را تشکیل می‌دهد: جستار نخست، پژوهشی است در کار کسانی که در زبان فارسی، هر یک به‌نوعی به معنای این واژه پرداخته‌اند، و جستار دوم، پژوهشی است برای بیرون کشیدن معنای این واژه از دل متون هگل.

 در بررسی آثار فارسی در جستار نخستین، مسئله‌ای سر برآورد، که ضرورت جستار دوم را دوچندان کرد. مسئله ازاین‌قرار است که در  مقالات و ترجمه‌های موجود در ارتباط با «فلسفه‌ی دینِ» هگل، در زبان فارسی، به طیفی گسترده اما درعین‌حال نامُتلائم، ناهمساز و مغشوش از معادل‌های گوناگون برای واژه‌ی positiv (و سایر مشتقات آن، مانند Positivität یا das Positive) بر‌خوردم؛ چنان‌که شاید بتوان نتیجه گرفت که هنوز درک و فهم درستی از معنای این واژه در زبان فارسی حاصل نشده است؛ یا اینکه ناخواسته، خلطی خطیر، میان معانی گوناگون این واژه، در میان افتاده است. جستار دوم از این منظر، جستجویی است برای یافتن پاسخی برای مسئله‌ی طرح شده در جستار نخست.

این دفتر، جستار سومی را  نیز در بر می‌گیرد که چنان‌که اشاره شد، رساله‌ای است کوتاه در همین باب به زبان آلمانی. این بخش را نیز به دلایلی که در مقدمه‌ی همان جستار آورده‌ام -و از تکرار آن در اینجا می‌پرهیزم- به پژوهش حاضر افزودم. خوانندگانی که آلمانی نمی‌دانند چندان مغبون نخواهند شد، چراکه محتوای متن آلمانی، پیش‌تر به‌تفصیل در همان جستار دوم آمده است. اما آن چیزی که می‌تواند در جستار سوم بااهمیت باشد، مسائلی است مربوط به «روشگانِ تحقیق» که آن را هم درجای خود شرح داده‌ام.  اما هر جستار را، درعین‌حال که ارتباطی با دوتای دیگر دارد، می‌توان نوشتاری مستقل نیز به شمار آورد. به دلیل همین استقلال نسبی، و نیز به دلیل تفاوت در شیوه‌ی رویکرد به محتوایی واحد، هر جستار با مقدمه‌ای علی‌حده همراه شده است.